Маңызды дәрумен: Өз D-мәртебеңізді тексеріңіз

Көптеген зерттеулер көрсеткендей, ағзадағы D дәруменінің төмен деңгейі аурулардың жылдам қозуына мүмкіндік береді, ал өз кезегінде, аталмыш күн дәруменінің жеткілікті мөлшері аурулардың пайда болу қаупін төмендетіп қана қоймай, сонымен қатар бар бойдағы бар аурулармен күресуге көмектеседі.

ТАҚЫРЫПҚА ШОЛУ

D дәрумені сүйектердің саулығын қолдауда маңызды, сонымен қатар ол жүрек ауруларының, диабет және қатерлі ісіктің кейбір түрлерінің пайда болуын қауіпін төмендетеді. Кальций және фосфорды сіңіру және метаболизм (зат алмасу) үшін өте маңызды. Осыған қосымша ретінде, ол:

• Иммун жүйесін реттейді және қолдайды;
• Дененің қалыпты салмағын ұстап тұрады;
• Шашыраңқы склероз ауруының даму қауіпін төмендетеді;
• Қартаю кезінде ми қызметін сақтап қалады;
• Демікпе ауруының жиілігін және ауырлығын төмендетеді;
• Әйелдердегі құздамалық артрит ауруының даму қауіпін төмендетеді.

Егер сіз осы сұрақтардың кез келгеніне «иә» деп жауап берсеңіз, сізде D дәруменінің тапшылығы болуы мүмкін және сізге дәрігерден D 25-гидроксидәруменге талдау алуды сұраған жөн. Әрбір келесі «иә» деген жауаппен тапшылық қауіпі жоғарылай береді.

• Сіз орынжайда жұмыс істейсіз бе?
• Сіз сапалы түрде күннен қорғау кремін жағасыз ба?
• Сіз ауасы ластанған аймақта мекендейсіз бе?
• Сіз еуропеоид нәсілінің өкілі емессіз бе?
• Сіз артық салмақтан немесе семіздіктен зардап шегесіз бе?

Күн сәулесінен D дәруменінің жеткілікті мөлшерін алу үшін, күні бойы күн астында болу қажет, көпшілігіміз үшін бұл мүмкін емес жағдай. Д-р Холиктің пікірінше, таңғы сағат 9-ға дейін және түстен кейін сағат 4-тен кейін біздің теріміз аз мөлшерде D дәруменін шығарады.

Егер сіз күнді өте сирек көретін болсаңыз, тапшылық ықтималдығы жоғары.

D дәруменін күннен алу тамаша болар еді. Ақырында, бізді ата-бабамыз дәл осылай жасаған, және біздің денеміз генетикалық тұрғыдан осыған бағдарламаланған. Тері өз D дәруменін өндіріп шығарған кезде, ол тағамнан немесе дәрумендік қоспа түрінде алғанға қарағанда қанда екі есеге ұзағырақ сақталады. Егер сіздің тіпті күннің ыстық сағаттарында, яғни таңғы сағат 10-нан күндізгі сағат 3-ке дейін күн астында болу мүмкіндігіңіз болса да, сіз оған тек бетіңізді ғана тосу аз болады, себебі басқа жағдайда D дәруменінің жеткілікті мөлшерін қамтамасыз ету мүмкін болмайды. Күннің сәулесін жеткілікті сіңіру үшін, D дәруменін жеткілікті мөлшерде шығару үшін және ағзаны толықтай өзіне қажетті дәрумендермен толықтыру үшін тек беттің аумағы тым аз болады.

Сонымен қатар, жаз айларын қоспағанда, біздің көпшілігіміз – ұзын жеңді жейде, ұзын юбкалар мен шалбар сияқты киімдер киеміз. Сол себептен, теріге тіпті біз далада күн сәулесінің астында болған күннің өзінде D дәруменін өндіріп шығару қиынға соғады. Макияж — әсіресе минералдар қосылған – D дәруменін бұғаттайды. Күннен қорғайтын крем де дәл осындай әсер етеді, яғни терінің D дәруменін өндіру қабілетін, терінің қорғаныс факторына қарай 90–99 %-ға азайтады. Сондықтан, егер күннің әсерінен қорғанып жүретін болсаңыз және озон тесігі анықталған кезден бастап, дерматологтардың беріп келе жатқан нұсқауларын орындайтын болсаңыз, жаз мезгілінің өзінде шорты және майка киіп жүріп-ақ, D дәруменінің жеткілікті мөлшерін алу мүмкін емес.

Д-р Холик «күннің ақылға қонымды әсерін» ұсына отырып, дау тудырды. Бұл, күннің қызған уақытында (таңғы сағат 10-нан күндізгі 3-ке дейін) дененің үлкен бөлігін (әсіресе қол және аяқтарды) күннің астында ұстау дегенді білдіреді. Д-р Холиктің пікірінше, уақыттың төрттен бір бөлігінен жартысына дейінгі аралықта күннен қорғайтын кремді қолданбаған жөн, бұл уақыт ішінде сіз шамалы қызарасыз. Егер сіздің теріңіз тым ақшыл болса, бұл шамамен 15 минуттан кейін болады. Егер сіздің теріңіз қаралау болса – 2 сағаттан кейін. Басқа сарапшылар, мысалы д-р Норман, D дәруменін алу үшін сізді күн астына жіберуге асықпайды. «Күннің өмір сүру барысындағы ұзақ мерзімді әсері тері обырына әкелетініне күмән жоқ. Мұны жоққа шығару мүмкін емес, – дейді д-р Норман. – Сонымен қатар, табиғат ана біздің D дәруменін тағамға қоспа ретінде қабылдайтынымызды болжамаған болар. Ол біздің теріміз арқылы дәруменді өндіріп шығарады деп жоспарлаған».

Ластанған ауа ультракүлгін сәулелердің бір бөлігін сүзгілейді, сондықтан олардың барлығы теріге жете бермейді. Осы, Лос-Анджелес немесе Атлантаның тұрғындарының, күн сәулесі мол және жылы жерде мекендей отырып, тапшылық сезінуінің бір себебі болып табылады. Тағы бір ықтимал себеп — ыстық климатта адамдар кондиционері бар бөлмеде жиі болады және күннен қорғайтын кремдер мен лосьондарды үнемі қолданады.

Егер сіздің аймақтың ауасы ластанғанына сенімді болмасаңыз, оны жергілікті санэпидстанцияның көмегімен тексеріңіз.

Терінің күңгірттеу пигменттенуі D дәруменін өндіруді қиындатады. Тері меланині күннен табиғи қорғаныс ретінде әрекет етеді, бұл күн сәулесінің енуіне кедергі келтіреді. Сіздің теріңіз қаншалықты қара болса, оның табиғи қорғаныс факторы соншалықты жоғары, және оған D дәруменін өндіру үшін соншалықты күн сәулесі көбірек керек болады.

Ғалымдарға D дәруменімен толық немесе семіз адамдарды қамтамасыз ету қиынырақ екендігі ұзақ жылдар бойы мәлім. Дәруменді қоспалардың кішкене мөлшерінің көмегімен, дәрігер арық адамдағы D дәруменнің деңгейін қалыпты жағдайға дейін жеткізе алады. Алайда, пациент қаншалықты ауыр болса, жақсы көрсеткіштерге қол жеткізу үшін D дәруменінің жоғары мөлшері қажет болады. Толық адамның қанындағы D дәруменінің мөлшері қалыпты болуы үшін, оған сымбатты адамға қарағанда 50 %-ға көп дәрумен керек болады.

Денедегі май D дәруменінің қорын құрайды, бұл оның қанға, содан кейін оны қажет ететін тіндер мен жасушаларға түсуіне кедергі келтіреді. D дәрумені майда ериді, яғни, сол жерде шөгеді және шоғырланады. Ол қан және ағзаның көптеген тіндері сияқты сұйық субстанцияларда қалқуға бейім емес. Сондықтан, сізде ма неғұрлым көп болса, D дәруменінен өзіне ыңғайлы жерде жасырынып қалу оңай болады, бұл оның өзін қатты керек ететін тіндерге түсуіне кедергі келтіреді.

Сіздің семіздіктен зардап шегетініңізді қалай анықтауға болады? Сізге дене массасының индексін (ДМИ) есептеу қажет. Бұл сіздің салмағыңыз бен бойыңызды есептеуге негізделген. ДМИ келесі формула бойынша есептеуге болады:

1-қадам: Өз бойыңыздың метрмен алғандағы ұзындығының квадратын табыңыз. (1,68 × 1,68 = 2,82)

2-қадам: Өзіңіздің килограммен алғандағы салмағыңызды бірінші қадамнан алған мәнге бөліңіз. Жауабында сіз ДМИ аласыз. (90/2,82 = 32)

Сонымен қатар Интернеттен сіздің ДМИ есептеуге арналған көптеген онлайн калькуляторлар бар, және сіздің қандай санатқа жататыныңызды көрсетеді (жеткіліксіз, қалыпты немесе артық салмақ).

Ғылымға сәйкес келмейтін, алайда өте қарапайым тест: киіміңізді іш киімге дейін шешіңіз және айнаның алдында секіріңіз. Маған бұл әдісті тамақтану жөніндегі сарапшы — Роберта Эндлинг көрсетті, және мен оны, тіпті біршама қолайсыздығына қарамастан, тамаша деп есептеймін. «Егер барлығы шайқалып тұрса, яғни бұл артық май», – деді ол. Ал артық май, сізде D дәрумені жеткіліксіз болуы мүмкін дегенді білдіреді.

Егер сіз шуақты күні суға түсетін киім киіп, ұзақ уақыт бойы күн сәулесінің астында болсаңыз, D дәруменінің мол мөлшерін өндіресіз, алайда бұл тек жаз мезгілінде ғана. Күздің соңғы күндері және қыс мезгілінде биік ендіктерде күн сәулесінің түсу бұрышы D дәруменін өндіру үшін тым аз болады. Ақиқатында, биік ендіктерде мекендейтін адамдар жылдың көп бөлігінде D дәруменін өндіре алмайды.

Ескертпе ретінде

Май жасушаларында шоғырланған D дәрумені босап, пайдалана басталуы үшін, сізге өз дене массаңыздың шамамен 15 %-нан арылу қажет. Салмағы 100 килограмм әйел үшін бұл 15 килограмм. Фред Хатчинсонның Қатерлі ісікті зерттеу орталығының мәліметтеріне сәйкес, дене салмағының 15%-нан артық мөлшерінен арылған әйелдер өздерінің D дәруменінің деңгейін екі есе арттырған. Дене салмағының 5-тен 15%-ға дейін мөлшерін тастағандар сәйкесінше 2–3 нг/мл-ге дейін арттырған.

_{© 2019 Wörwag Pharma GmbH & Co. KG — www.woerwagpharma.by сатында берілген жеке денсаулық туралы барлық ақпарат тек ақпараттық сипатта ғана берілген және ешбір жағдайда тексеру мен дәрігердің кеңесін алмастырмайды. www.woerwagpharma.by сайтында орналастырылған мәліметтерді диагноз қою және/немесе дәрілерді өз бетінше қабылдау үшін қолдануға болмайды. Сайтта берілген мәліметтердің авторлық құқықпен қорғалғандығына назар аударыңыз.}